λύω
Et.: iz ide. kor. *lēu-, *lǝu-, *lu- 'rezati', 'odrezati', 'rešiti'; prim. gr. λύω 'rešujem', 'razrešujem', λύα 'razpust', 'razpustitev', 'ločitev', λύσις 'rešitev', 'razrešitev', λύτρον 'odkupnina', lat. luēs 'kuga', 'pogin', 'uničenje', solvō 'rešim', 'razrešim', 'razvežem' (iz *se-luō), got. lun 'odkupnina' (acc. sg.), lausjan 'razvezati', 'ločiti', fraliusan 'izgubiti', fralusts 'izguba', stvnem. lōsen, lōsōn 'razvezati', 'ločiti', farliosan 'izgubiti', forlust 'izguba', nem. lösen 'razvezati', 'ločiti', verlieren 'izgubiti', Verlust 'izguba'
G.: obl. praes. in impf. at. ῡ, ep. ῠ, v ostalih časih ῡ pred σ, sicer ῠ || fut. λύσω || ep. impf. λύον || ep. aor. λῦσα || pf. pass. opt. 3. os. sg. λελῦτο || pf. pass. opt. 3. os. pl. λελῦντο || aor. med. 3. os. sg. λύτο, λῦτο || aor. med. 3. os. pl. λύντο || aor. pass. 3. os. pl. λύθεν
A. act. in pass. 1. a) odvežem •
ὄνον •
ἱμάντα •
θώρηκα •
ζώνην •
πρυμνήσια •
ἱστία b) razvozlam, zrahljam, izprežem •
ἵππους ἐξ ὀχέων •
ὑφ' ἅρμασιν •
ὑπὸ ζυγοῦ c) pass. odvežem se, odtrgam se •
λελυμένος odvezan, neuklenjen, prost č) 1 slečem •
στολάς 2 odpnem •
πέπλον d) 1 izpustim, oprostim, odkupim •
χρημάτων za denar 2 zamenjam ujetnike •
ἀνὴρ ἀντ' ἀνδρὸς λυθείς mož zamenjan za moža e) 1 odprem •
κλῇθρα 2 (odkrito) govorim •
στόμα 3 razvežem •
ἀσκόν f) popustim •
ἡνίαν g) odrešim, osvobodim, oprostim, rešim •
ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ •
ποδῶν ἀκμάς •
ὄκνου strahu •
ἔκ τινος •
τινά τινος 2. a) 1 razvežem, razdružim, odpustim, razpustim •
ἀγορήν •
ἀγῶνα •
τάξιν •
στρατιάν 2 podrem •
γέφυραν b) zlomim, oslabim •
μένος •
γυῖα •
γούνατα •
γυῖα λύθεν udje so postali mlahavi •
σὴ βίη λέλυται tvoja moč je zlomljena c) 1 razrušim, uničim, podrem •
ναόν •
μεσοτείχιον •
πόλιν •
κάρηνα •
πάλαισμα 2 prelomim, kršim •
ὅρκον •
νόμον •
σπονδάς 3 popačim •
ἐντολήν NT 4 uničim, ovržem •
γραφήν NT 5 razdejem •
ἔργα NT 6 pass. strohnim, razpadem •
στοιχεῖα •
πάντα NT •
σπάρτα č) 1 odstranim, odpravim, razveljavim •
νόμους 2 odvzamem •
ἄχος ἀπ' ὀμμάτων 3 poravnam •
νείκεα 4 spravim, popravim •
ὅσ' ἐξήμαρτον •
φόνον φόνῳ •
ἁμαρτίας d) 1 olajšam, odvzemam, pomirim, potolažim •
μελεδήματα θυμοῦ •
μοχθήματα 2 odstranim •
τὸ βάρος τῆς πημονῆς 3 rešim •
ἀπορίαν težko vprašanje 4 dovršim •
τὸ τέλος τοῦ βίου tek življenja 3. a) 1 koristim •
τέλη λύει = λυσιτελεῖ 2 tudi samo λύει koristno je •
Ksenofont, Anabaza 3, 4, 26 b) izvršujem svojo dolžnost, plačujem dolg, izpolnim •
τὰ τοῦ θεοῦ μαντεῖα B. med. 1. odvežem kaj sebi •
ὑπ' ὄχεσφι izprežem svoje konje •
ἱμάντα odvežem (si) svoj pas •
τεύχεα snamem (zase) opravo (z ramen ubitega sovražnika) 2. a) (od)rešim si, odkupim si •
θυγατέρα svojo hčer b) osvobodim si kaj (zase, svoje)
Dostopnost