Et.: morda iz ide. *met(i) ali *medhi (domnevno morda sor. z μέσος) in -(τ)α (kar je verjetno novost po vzoru κατά, ἀνά, διά); prim. μέχρι, μέσος, got. miþ, stvnem. mit(i), nem. mit
A. adv.
1. vmes, med (njimi), v (njihovi) sredi
2.
a) časovnopotem, pozneje
b) krajevnozadaj
B. praep.
1. z gen.
a) v sredi, sredi, med • λέξο μετ' ἄλλων • μετὰ δμώων πῖνε • κεῖμαι μετὰ θηρῶν • κεῖμαι μετά τινοςležim poleg koga, ležim ob kom • διάγω μετὰ τῶν θεῶν • οἰκέω μετά τινοςoženjen sem s kom • μετὰ νεκρῶνmed mrtvimi, v kraljestvu mrtvih
b) s (z), v družbi koga (s kom), v zvezi s kom • μάχομαι • παραβοηθέω • πολεμέω • κινδυνεύω • συμπράττω μετά τινοςstopim na stran koga, povežem se (zvežem se) s kom • γίγνομαι μετά τινοςstopim na stran koga, povežem se (zvežem se) s kom • εἰμὶ μετά τινοςsem na strani koga, pomagam komu • μάχομαι μετὰ Βοιωτῶν povezan z Bojoti (z Bojočani) • νεῖκος τίθεμαι μετά τινοςporavnam prepir s pomočjo koga
č) subst. • οἱ μετά τινοςtisti, ki so s kom, tovariši, spremljevalci, privrženci, pristaši, vojaki • οἱ μετ' ἈριαίουAriaj in njegovi vojaki
d) vzročno izraža sredstvo, način ali spremljajoče okoliščines (z), po, pri • μετὰ τοῦ σώματος γνῶναιpo telesu= s telesom • μετὰ τοῦ νόμου διακινδυνεύωborim se na strani zakona • μετὰ πολλῶν δακρύωνs solzami v očeh • οὐκ οἴκτου μέταbrez tarnanja • μετὰ δέουςs strahom, strahoma • μετ' ἀληθείαςresnično, res • μετ' ἀδικίαςkrivično, po krivici • μετ' οἴνουpri vinu, ob vinu • μετ' ἀνακωχῆςmed premirjem • μετὰ καιροῦpo razmerah • μετὰ ῥυθμοῦv taktu, v ritmu • μετὰ τοῦ γυμνάζεινpri borjenju, pri borbi • μετὰ δώρωνs podkupovanjem • μετ' ἀδείαςob zagotovilu pomiloščenja, ob zagotovilu pomilostitve • μεθ' ὁτουοῦν τρόπουna katerikoli način • μετὰ πολλῆς φαντασίαςz velikim sijajemNT • μετὰ παρατηρήσεωςvidno, očitnoNT • γενόμενος μετὰ τοῦ ξυνετοῦ καὶ δυνατόςpostal je ne samo preudaren, ampak tudi mogočen • μετὰ σωφροσύνης τε καὶ αἰδοῦςpametno in skromno (zmerno)
2. z dat. ep. poet.= ἐνmed, pred, pod, v družbi s kom • μετὰ χερσὶν ἔχωdržim v rokah • μετ' Ἀχαιοῖσιν • μετὰ πρώτοισι • μετὰ πνοιῇσ' ἀνέμοιοobenem s pihanjem (s pišem) vetra, hitro kakor veter • μετὰ φρεσίνv srcu • μετ' ἄλγεσινv bolečinah • μετὰ κύμασινpod valovi • μετὰ τοῖσιν ἐλέχθηνnjim sem bil pridružen • ἀρχὸν δὲ μετ' ἀμφοτέροισιν ὄπασσαobema oddelkoma sem dal vodnika • πύματον ἔδομαι μετὰ οἷς ἑτάροισινza njegovimi tovariši
3. z acc.
a) krajevno 1 na vprašanje kam? izraža smer premikanjav sredo (med), med, k • μετ' αὐτοὺς ἦλθεstopil je mednje • φεύγω μετὰ νέαςk ladjam • ἔρχομαι μετά τιναprihajam h komu, napadam koga= ὁρμάομαι μετά τινα • ὁρμάομαι μετά τιναprihajam h komu, napadam koga • μετὰ χεῖρας ἔχωdržim kaj v rokah, ukvarjam se s čim, bavim se s čim • εἶμι μεθ' ὅμιλον • ἐλαύνω μετὰ νῆαςk ladjam (v tabor) • ἀΐσσω μετὰ χῆναςv sredo med gosi • βάλλω μετ' ἔριδαςzapletem v prepire • βαίνω μετά τιναnapadem koga 2 izraža vrstni red, zaporedje, sledenje v prostoruza, po • ἕπομαι μετά τιναgrem za kom, sledim komu • μεθ' Ἕκτοραza Hektorjem • μετ' ἴχνια βαῖνε θεοῖοšel je po stopinjah boginje • ἔσχατοι μετὰ Κύνητας οἰκέουσιza Kineti
b) časovnopo= lat. post • μετ' ἐμέpo moji smrti • μεθ' ἡμέρανpo dnevu, ko je napočil dan • μετὰ μικρόνkmalu • μετὰ τοῦτο, μετὰ ταῦταnato, potem • αἱ μετὰ τὸν Μῆδον σπονδαίpo perzijski vojni, po vojni s Perzijci • μετὰ Πάτροκλον θανόνταpo Patroklovi smrti
c) pren. izraža 1 namenpo • μετὰ πατρὸς ἀκουήνpo poročilo o očetu, da bi kaj izvedel o očetu • πλέων μετὰ χαλκόνpo bron • θωρήσσοντο μετὰ πόλεμονoboroževali so se za vojno • ἔρχομαι μεθ' ὕδωρpo vodo 2 red ali stopnjoza, poleg • κάλλιστος ἀνὴρ μετ' ἀμύμονα Πηλείωνα • ἀριστῆες μετ' Ἀχιλλέα • πρώτῳ μετ' ἐμέ 3 po, zaradi • μετὰ σὸν καὶ ἐμὸν κῆρpo tvoji in moji volji, po tvoji in moji želji • μετὰ κλέος ἵκετ' Ἀχαιῶνzaradi slave Ahajcev
Dostopnost